Sprzedaż samochodu firmowego a podatki – przepisy i formalności

Posiadanie samochodu do dyspozycji firmy znacząco ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej. Z czasem może jednak okazać się, że zakupione kilka lat wcześniej pojazdy przestały zaspokajać bieżące potrzeby przedsiębiorstwa, przez co zachodzi potrzeba ich wymiany na nowsze, lepiej dostosowane do specyfiki biznesu modele. Stare pojazdy można natomiast sprzedać i tym samym odzyskać część zainwestowanych w ich zakup pieniędzy. 

Sprzedaż samochodów firmowych to złożony i skomplikowany pod względem formalnym proces, który warto dokładnie przemyśleć i zaplanować. Firma musi bowiem nie tylko ustalić satysfakcjonującą i możliwą do uzyskania kwotę, za jaką będzie chciała sprzedać swoje pojazdy, ale także zapoznać się z aktualnie obowiązującymi przepisami, które regulują proces sprzedaży firmowych pojazdów od strony podatkowej. To bardzo ważne, gdyż znajomość regulacji prawnych niekiedy pozwala uniknąć płacenia wysokiego podatku od sprzedaży pojazdów firmowych.

Podstawowym podatkiem, jaki należy zapłacić od sprzedaży samochodu firmowego, jest podatek dochodowy. Większość samochodów firmowych stanowi wpisany do ewidencji środków trwałych przedsiębiorstwa składnik majątku firmy i jest wykorzystywanych wyłącznie w ramach prowadzonej przez firmę działalności gospodarczej. Jego sprzedaż będzie więc wiązała się z pozbyciem się jednego ze środków trwałych przedsiębiorstwa. 

Korzystanie z samochodu firmowego wyłącznie w celach firmowych to chętnie wybierane przed firmy rozwiazanie - wiąże się bowiem z istotnymi korzyściami podatkowymi w czasie, kiedy pojazd jest użytkowany wyłącznie w ramach prowadzonej działalności. W momencie, kiedy samochód został wycofany z działalności, w skutek jego sprzedaży, przepisy stają się jednak mniej korzystne - w takiej sytuacji firma musi wykazać przychód z tytułu jego sprzedaży, a wartość netto dokonanej transakcji umieścić w Księdze Przychodów i Rozchodów. Wiąże się to z obowiązkiem odprowadzenia od tej kwoty podatku dochodowego. Czy istnieje możliwość, aby uniknąć jego płacenia?

Okazuje się, że tak, jednak nie jest to łatwe. Po pierwsze, można wycofać pojazd z majątku firmowego. Niestety, w 2022 r. zmianie uległy przepisy, które pozwalały na dokonanie takiej czynności. Konkretnie, okres 6-miesięcznej karencji został zwiększony do aż 6 lat. Aktualnie, aby uniknąć płacenia podatku dochodowego od sprzedaży firmowego auta, musi więc minąć 6 lat od momentu wycofania pojazdu ze środków trwałych firmy. Istnieje jednak drugie rozwiązanie.

Auto firmowe można wycofać z majątku firmy, wręczając je innej osobie w ramach nieodpłatnej darowizny. Jego nowy właściciel może następnie sprzedać pojazd wchodzący już w skład swojego majątku prywatnego, a firma uniknąć  podatku dochodowego do zapłaty. Co więcej, aby dokonać darowizny pojazdu firmowego, nie ma potrzeby jego formalnego wycofywania z majątku firmy - wystarczy sam akt darowizny. To zdecydowanie korzystniejszy sposób, którego wybór warto rozważyć, jeśli zależy nam na uniknięciu płacenia wysokiego podatku dochodowego od sprzedaży auta firmowego. Co jednak z podatkiem VAT, czyli podatkiem od towarów i usług?

Przedsiębiorcy będący czynnymi podatnikami VAT mają obowiązek odprowadzenia podatku VAT w wysokości 23% od sprzedaży firmowego pojazdu. Co ważne, bez znaczenia jest, w jaki sposób podatek został odliczony przy zakupie pojazdu - wszystkich przedsiębiorców obowiązuje taka sama stawka podatku VAT w momencie sprzedaży pojazdu. Czy jednak zawsze należy odprowadzić podatek VAT? Okazuje się, że nie!

Przedsiębiorcy mogą bowiem także skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT przy sprzedaży firmowego pojazdu. Można to zrobić jednak pod dwoma warunkami. Po pierwsze, z tego rozwiązania może skorzystać przedsiębiorca, który nie miał prawa do odliczenia podatku VAT przy zakupie pojazdu, po drugie natomiast, sprzedawany pojazd przez cały okres jego użytkowania w firmie służył wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych od podatku VAT.

W sytuacji, kiedy nastąpi zmiana przeznaczenia samochodu firma ma obowiązek sporządzenia korekty naliczonego podatku VAT. Czynności tej należy dokonać, kiedy pojazd przestaje być wykorzystywany wyłącznie do celów gospodarczych i zaczyna służyć także do celów prywatnych, kiedy auto dotychczas użytkowane w firmie i prywatnie zaczyna być wykorzystywane wyłącznie w celach gospodarczych, a także, kiedy przedsiębiorca sprzedaje firmowy pojazd przed końcem okresu korekty VAT. Czym jest okres korekty VAT?

To czas 12 (dotyczy pojazdów o wartości do 15 tys. zł) lub 60 miesięcy (dla samochodów o wartości 15 tys. zł lub wyższej), który zaczyna swój bieg w dniu zakupu pojazdu. Jeśli w czasie jego obowiązywania nastąpi zmiana przeznaczenia pojazdu, przedsiębiorca jest zobowiązany do dokonania korekty podatku VAT naliczonego w chwili jego zakupu. Jeśli sprzedaż pojazdu nastąpiła już po upłynięciu okresu korekty VAT, firma nie ma obowiązku skorygowania naliczonego podatku VAT.

Do sprzedaży firmowego pojazdu warto odpowiednio się przygotować i ustalić nie tylko satysfakcjonującą cenę, ale także dowiedzieć się, jakie koszty podatkowe będą bezpośrednio wiązały się ze sprzedażą firmowego pojazdu. Warto mieć także świadomość, że sprzedaż firmowego samochodu zawsze wiążę się z pewną stratą - z reguły niemożliwe jest bowiem odzyskanie 100% zainwestowanych w zakup pojazdu środków pieniężnych. 

Nic więc dziwnego, że świadome, współczesne firmy zamiast kupować na własność samochody firmowe, coraz częściej decydują się na ich wynajęcie w ramach wynajmu długoterminowego. To nowoczesna, korzystna zarówno  finansowo, jak i podatkowo forma finansowania firmowej floty samochodowej, która pozwala dokonywać regularnej wymiany pojazdów firmowych na nowe, bez konieczności stawania czoła wyzwaniom związanym ze sprzedażą starej i zakupem nowej floty.